Orta Asya tarihini değiştiren keşif: Kazakistan bozkırlarında 3 bin 600 yıllık dev Bronz Çağı kenti bulundu

Kazakistan’ın kuzeydoğusundaki bozkırlarda 3 bin 600 yıllık dev bir Bronz Çağı yerleşimi ortaya çıkarıldı. “Semiyarka” adı verilen ve yaklaşık 140 hektarlık alana yayılan bu yerleşim, Orta Asya tarihine dair mevcut bilgileri büyük ölçüde değiştirecek nitelikte. Şimdiye kadar daha çok göçebe topluluklara atfedilen bölgenin, döneminin en gelişmiş yerleşimlerinden birine ev sahipliği yaptığı anlaşılıyor.

20’den fazla yapı kompleksi ve anıtsal merkez tespit edildi

Kazı ekipleri, Semiyarka’da toprak savunma setleri, en az 20 ayrı hane kompleksi, düzenli mimari hatlar ve merkezi bir anıtsal yapı tespit etti. Seramikler ve metal eserler, kentin MÖ 1600 civarında kurulduğunu düşündürüyor. Bu bulgular, bozkır toplumlarının yalnızca geçici kamplar kuran göçer topluluklar olmadığına işaret ediyor.

Bronz üretimi için büyük sanayi bölgesi

Yerleşimin en dikkat çekici parçalarından biri, bronz üretimine ayrılmış geniş endüstriyel alan oldu. Burada bulunan cüruf, kroze parçaları ve bronz eserler, Semiyarka’nın bakır–kalay bronz üretiminde uzmanlaşmış bir merkez olduğunu gösteriyor. Analizlere göre kullanılan kalay, yaklaşık 300 kilometre uzaklıktaki Altay Dağları’ndan getirilmiş.

İrtiş Nehri: Bronz Çağı’nın ticaret koridoru

İrtiş Nehri’nin hem taşkınları hem de uzun akış hattı sayesinde kalay taşımaya elverişli olduğu biliniyor. Araştırmacılar, malzemelerin nehir üzerinden taşınmış olabileceğini ve bunun Semiyarka’yı bölgesel bir ticaret merkezi haline getirdiğini belirtiyor. Bilim insanlarına göre nehir, dönemin “erken İpek Yolu” işlevini gören bir Brüksel Çağı ticaret koridoru gibi çalışıyordu.

Bozkır toplumlarına dair algıları değiştiren bulgular

Durham Üniversitesi’nden Dan Lawrence, yerleşimdeki düzenli mimariye dikkat çekerek binaların büyük ihtimalle aynı dönemde planlanıp inşa edildiğini vurguladı. Dublin University College’dan Barry Molloy ise Semiyarka’nın keşfini “kaybolmuş puzzle’ın parçaları” olarak nitelendirdi.

Avrasya ticaret ağlarının kilit noktası

Araştırmacılar, Semiyarka’nın yalnızca bir üretim merkezi değil, aynı zamanda Avrasya genelindeki metal ağlarının merkezi bir düğümü olabileceğini düşünüyor. Bu durum, Bronz Çağı boyunca Orta Asya’nın Çin, Mezopotamya, Anadolu ve Ege uygarlıkları kadar karmaşık ve örgütlü yapılara sahip olduğunu gösterdi.

Yeni bir Bronz Çağı uygarlığının kapıları mı açılıyor?

Bulgular, savunma yapılarına sahip, organize üretim yapan, merkezi yönetime işaret eden ve ticaret ağlarıyla bağlantılı bir toplumun varlığını ortaya koyuyor. Bilim insanları, keşfin devam etmesiyle Semiyarka’nın Orta Asya’da şimdiye kadar tanımlanmamış bir karmaşık Bronz Çağı uygarlığının kilit kenti olabileceğini düşünüyor.