Nobelli ekonomistten Türkiye örnekli Trump uyarısı: Bir suistimalciye bu gücü vermeyin

ABD Başkanı Donald Trump’ın ekonomi politikaları ve söylemleri sadece Amerika’yı değil tüm dünya ekonomilerini etkiliyor.

2 Nisan tarifeleri ile küresel piyasaları alt üst eden Trump, bir süredir Amerika Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’a faiz indirimine gitmesi yönünde baskı yapıyor. Hatta Trump, mümkün görünmese de, Powell’ı görevden almakla tehdit ediyor.

Trump’ın Powell’ı görevden alma tehdidi gündemdeki sıcaklığını korurken, Fed’in faiz indirimine gidip gitmemesi de tartışma yarattı.

ABD’de bir gazetecinin sosyal medyadan yaptığı “Enflasyonu düşürmek için faizi indirmeliyiz” önerisi tartışmayı alevlendirdi.

2008’de Nobel Ödülü’ü alan ABD’nin ünlü iktisatçı yazarı Paul Krugman da tartışmaya bir makale ile dahil oldu.

Krugman’ın makalesinde Türkiye’yi örnek vermesi dikkat çekti.

“Trumplaştırılan Fed’den neden korkmalısınız” başlıklı makalesinde Krugman, “Bir suistimalciye kolayca suistimal edilebilecek bir güç vermeyin” değerlendirmesinde bulundu.

The New York Times’ta 24 yıl yazarlık yapan ve bu yıl başında köşesini bırakan Paul Krugman, Dünya Gazetesi’nin aktardığına göre kendi adını taşıyan blogunda, Fed’in ekonomi üzerinde sahip olduğu sıra dışı gücü anlattı.

“1982’den 1984’e kadar olanları düşünün” diyen Krugman, yaşananları şöyle özetledi:

* 1982’nin büyük bölümünde ABD ekonomisi kötü durumdaydı. İstihdam özellikle üretimde düşmüştü. İşsizlik oranı aralık ayında yüzde 10.8’e çıktı (Geçen ay yüzde 4,2’ydi). Ekonomik ıstırap, Demokratların 1982 ara seçimlerinde büyük kazanımlar elde etmesine yardımcı oldu.

* Her şey Fed sayesinde değişmek üzereydi. 1982 yazında Fed para politikasını gevşetmeye karar verdi. Faiz oranları düştü ve yaklaşık altı ay sonra ekonomide 1983’te yüzde 4,6, 1984’te yüzde 7,2 büyümeyle çarpıcı bir toparlanma başladı.

Bu örneği Fed’in gücünü göstermesi açısından veren Krugman’a göre; Fed’in gücü, politikacılar, özellikle de “Donald Trump gibi” politikacılar tarafından suiistimal edilmemesi gereken bir güç.

Ünlü ekonomist para politikasının politikacıların doğrudan kontrolüne geçmesini istememelerinin nedeni olarak “kullanılmasının çok kolay olduğunu” şeklinde açıkladı.

Krugman, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faiz sebep enflasyon sonuç” teorisini örnek göstererek pandemi sonrası dünyanın faizleri yükselttiği bir dönemde Türkiye’nin faizleri indirerek enflasyonu düşürmeye çalıştığını anımsattı ve elde edilen sonucu yazısında yayınladığı bir grafikle takipçilerinin dikkatine sundu.

Krugman, 1970 yıllardaki yaşanan stagflasyon karşısında pek çok ülkenin izlediği politikayı örnek verdi:

“Birçok ülke para politikasını bağımsız merkez bankalarındaki teknokratlara devretti. Teknokratlar hata yapabilir mi? Elbette yapabilirler ve sıkça da yaparlar.

Ancak teknokratların, Trump gibi politikacılar bir tarafa, tipik siyasetçilere kısayla hüsnü zan ve güdülenmiş muhakemede bulunma olasılıkları çok daha düşüktür.”

Krugman’a göre; Trump’ın Fed’e yönelik meydan okuması kaygı verici.

Ünlü iktisatçı Trump’ın yapıtğı “kabadayılığın” sonuçlarına dair şunları kaydetti:

” Fed yakında Trump’ın yarattığı stagflasyonist krizle başa çıkmak zorunda kalacak. Trump’ın devasa gümrük vergisi artışı büyük bir enflasyonist şoka yol açacaktır.

Dahası, Trump birkaç günde bir politikalarını radikal bir şekilde değiştirerek büyük bir belirsizlik yarattı, bu da harcamaları azaltacak ve bir resesyona neden olabilir.

Trump’ın yıkıcı gümrük vergisi rejiminin bir sonucu olarak, Fed yakında bir ikilemle karşı karşıya kalacaktır.”

Usta ekonomist “Enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını artırmalı mı, yoksa durgunlukla mücadele etmek için faiz oranlarını düşürmeli mi?” sorusunu sorarak şu yanıtı verdi:

“Bu gerçekten zor bir karar ve Jay Powell’ın yanlış karar vermesi oldukça olası. Trump zorbalık girişimiyle Powell’ın ikilemini daha da kötüleştirdi, çünkü faiz indirimi pek çokları tarafından Powell’ın kovulmamak için pes ettiğinin bir işareti olarak görülecektir.”

Kaynak:https://halktv.com.tr/ekonomi/nobelli-ekonomistten-turkiye-ornekli-trump-uyarisi-bir-suistimalciye-bu-gucu-931592h