Ağız kuruluğu (kserostomi)

Tükürük salgısın azalması ile ortaya çıkan bir durumdur. Tükürüğün ağzı ıslak tutmanın yanında, tat alma, besinlerin sindirilmesi, dişlerin ve ağız mukozasının korunması ve ağız içi enfeksiyonların önlenmesi gibi önemli fonksiyonlarının olduğu göz önüne alındığında, ağız kuruluğunun tedavisi yapılmadığı takdirde daha büyük problemlerin ortaya çıkacağı aşikârdır. Ağız Kuruluğu olan hastalarda, , ağız kokusu, kötü tat, ağız ve diş enfeksiyonlarında artış, ağız ve dil ağrısı, yutma güçlüğü ve sindirim bozuklukları görülür.

Toplumda sık görülen nedenleri

• İlaçlar ve çoklu ilaç kullanımı (alerji ilaçları, ağrı kesiciler, burun açıcı ilaçlar, diüretik ilaçlar, tansiyon ve depresyon ilaçları) ağız kuruluğu sık görülen bir bulgudur.
• AİDS, lenfoma, diyabet ve Parkinson gibi hastalıklarda bir bulgu olarak ağız kuruluğu ortaya çıkabilir.
• Tükrük bezi taşları, tümör ve enfeksiyonlarında tükürük bezi fonksiyon yapamadığından ağız kuruluğu görülebilir.
• Radyoterapi ve kemoterapi tedavisi tükürük bezlerine zarar vererek ağız kuruluğuna yol açar.
• Sjögren sendromu gibi romatizmal hastalıklarda tükürük bezi tutularak salgı kaybolabilir
• Anoreksiya Nervoza ve Tip1 diyabet gibi hastalıklar da ağız kuruluğuna neden olabilir.
• Burundan nefes almayı engelleyen hastalıklar (septum deviasyonu, polip, sinüzit, burun eti büyümesi vb) nedeniyle devamlı ağız solunumu ağızda kurumaya yol açabilir.
• Menopoz, andropoz, hamilelik gibi hormonal değişiklere yol açan durumlar da tükürük salgısı azalabilir, burun solunumu bozulabilir.
• Yetersiz sıvı alımı, özellikle yaşlılarda görülen bir durumdur.

Tedavi tanı konulduktan sonra nedene yönelik yapılmalıdır. Bu nedenle ağız kuruluğuna yol açan neden veya nedenler mutlak ortaya konulmalıdır. İlaca bağlı nedenlerde mümkün olduğu takdirde ilaç değişiklikleriyle kuruluk giderilebileceği gibi, Sjögren sendromu gibi geri dönüşümsüz bazı durumlarda tükürük bezlerini çalıştıran ilaçlar ve tükürük substratları kullanılabilir. Bununla birlikte burundan nefes almayı engelleyen problemlerin düzeltilmesi ile kserostomi düzelir. Ağız kuruluğu yaşayan hastalarda yaşam tarzı önemlidir. Sigara, alkol, asitli içecekler, şeker ve kafein içeren gıdalar, baharatlar tükürük salgısını azaltacağından, tüketimleri sınırlandırılmalıdır. Sık su ve sulu gıdalar tüketilmesi, elma ve narenciye tüketimi faydalı olabilir.

Tükürük bezi hastalıklarında görülen ağız kuruluğu bir tükürük bezi tümörünün ilk bulgusu olabileceği gibi, bez taşı veya enfeksiyonlarının uzun süre tedavi edilmediği takdirde kalıcı ve çok daha ciddi problemlere yol açabileceği unutulmamalıdır. Uzun süreli tükürük salgısı kaybında ağız içi yapılar korumasız kalacağından, başta aftlar olmak üzere ağız içi yaralarda artış olabilir. Dil ve ağız tümörlerine yatkınlık artar.

Kaynak:https://www.doktorsitesi.com/blog/makale/agiz-kurulugu-kserostomi