Hamburgerin hikâyesi aslında iki kıtanın ortak ürünü: kökeni Avrupa’ya, özellikle de Almanya’ya dayansa da, bugün bildiğimiz haliyle şekillenmesi Amerika’da olmuştur.
Anavatanı neresi? • “Hamburger” adı, Almanya’nın Hamburg şehrinden geliyor. 19. yüzyılda Hamburg limanından Amerika’ya göç eden Alman denizciler, yanlarında Hamburg tarzı biftek (“Hamburg steak”) denilen, baharatlı kıyma köftesini götürdüler. • Amerika’da bu köfte, iki ekmek dilimi arasında servis edilmeye başlanınca bugünkü hamburgerin ilk versiyonu ortaya çıktı. • Modern hamburgerin ekmek-arası köfte formatı 1900’lerin başında ABD’de popülerleşti.
Türkiye’ye nasıl geldi? • Türkiye’de hamburgerle ilk tanışma 1950’li–60’lı yıllarda yabancı askerî birlikler ve yabancı şirketler aracılığıyla oldu. • 1980’lerde turizm ve ithal ürünler artınca, İstanbul’daki otellerde ve yabancı restoranlarda hamburger servis edilmeye başlandı. • Türkiye’de zincir hamburger kültürünün asıl patlaması 1986’da McDonald’s’ın İstanbul Taksim’de açılması ile oldu. Hemen ardından Burger King, Pizza Hut gibi zincirler geldi. • 2000’lerden sonra ise yerli markalar (Kasap Döner, Burger House, Etsiz Burger vb.) kendi hamburger yorumlarını geliştirdi.
İstersen sana hamburgerin “Hamburg’dan Türkiye’ye” yolculuğunu adım adım gösteren bir tarih çizelgesi de hazırlayabilirim; hem görsel hem de kronolojik olur.