190 ışık yılı uzakta görüntülen çift yıldızlı sistem, gezegenlere dair kabulleri yıkabilir

Evrenin farklı bölgelerinde bugüne dek binlerce ötegezegen keşfedilmiş olsa da bunların büyük bölümü Güneş benzeri tek yıldızların yörüngesinde bulunuyordu. Diğer yandan çift yıldızlı sistemler, güçlü kütle çekimi etkileşimleri ve kaotik yörünge koşulları nedeniyle gezegen oluşumuna uygun olmayan, “istikrarsız” ortamlar olarak görülüyordu. Ancak uluslararası bir bilim ekibi tarafından açıklanan yeni keşif, bu yerleşik görüşü kökten sarsabilir. Araştırmacılar, Dünya büyüklüğünde üç gezegenin, yaklaşık 190 ışık yılı uzaklıktaki TOI-2267 adlı çift yıldız sisteminde yörüngede döndüğünü gözlemledi.

BU YILDIZ SİSTEMİ, GEZEGEN OLUŞUMUNA DAİR KABULLERİMİZİ DEĞİŞTİREBİLİR

Donanımhaber’de yer aldığı gibi bilim dünyasında epey ilgi uyandıran bu sistem, son derece sıradışı bir yapıya sahip. Çünkü sistemde bulunan Dünya benzeri üç gezegenin ikisi bir yıldızın, üçüncüsü ise diğer yıldızın yörüngesinde dönüyor. Böylece ilk kez bir çift yıldız sisteminde, her iki yıldızın da kendi gezegenlerine sahip olduğu tespit edilmiş oldu. Bilim insanları bu durumun, gezegen oluşum modelleri için tamamen yeni bir yol haritası çizdiğini söylüyor.

TOI-2267, birbirine oldukça yakın iki yıldızdan oluşan kompakt bir yapı sergiliyor. Bu tür sistemlerde yıldızların birbirine uyguladığı kütle çekimi, yörüngeleri kararsız hâle getirdiği için gezegenlerin uzun süre varlığını sürdürmesi son derece zor kabul ediliyordu. Buna rağmen keşfedilen üç gezegenin, yıldızlarına yakın, kısa yörünge periyotlarıyla istikrarlı şekilde dolandıkları görülüyor. Ekip, bunun gezegen oluşumu teorilerinde yeni istisnalar ve yeni olasılıklar anlamına geldiğini belirtiyor.

Çalışmanın baş yazarlarından Sebastián Zúñiga-Fernández, “Bu sistem, doğrudan gözlemle doğrulanmış benzersiz bir mimariye sahip. İki farklı yıldızın etrafında dönen gezegenler görmek, evrenin gezegen üretme konusunda bizden çok daha yaratıcı olduğunu gösteriyor.” ifadelerini kulandı. Çalışmanın bir diğer yazarı olan Francisco J. Pozuelos ise, “Bu sistem tam bir doğa laboratuvarı. Böyle bir ortamda gezegenlerin nasıl doğduğunu ve hayatta kaldığını anlamak, önümüzdeki yıllarda çok şey değiştirebilir,” diyerek bu buluşun önemini vurguladı.

Keşif, NASA’nın TESS teleskobundan elde edilen verilerin, Avrupa ve Amerika’daki birçok yer tabanlı gözlemevi tarafından doğrulanmasıyla kesinlik kazandı. Bilim insanlarına göre bu sistem, şimdi James Webb Uzay Teleskobu ve yakında devreye girecek yeni nesil dev teleskoplar için öncelikli hedeflerden biri olacak. Araştırmacılar, bir sonraki aşamada bu gezegenlerin kütlelerini, yoğunluklarını ve atmosferik özelliklerini incelemeyi planlıyor.